نقش مهم کاوش ها و تداوم مطالعات باستان شناسی پیش از آبگیری سدها

سجاد علی بیگی در حاشیه بازدید از سدهای خراسان شمالیبیان کرد: یکی از مهم ترین عوامل تهدیدکننده آثار باستانی کشورها، پروژه های عمرانی مانند راه سازی و سدسازی و نظایر این ها است.

رئیس پژوهشکده باستان شناسی کشور افزود: باتوجه به وجود تنش های آبی در بیشتر نقاط ایران از غرب گرفته تا شرق، تعداد زیادی سد در استان های مختلف در حال ساخت است که در بعضی استان ها، در فرایند ایجاد تأسیسات یا پس از آبگیری سد، سبب آسیب جدی به آثار باستانی شده است.

علی مستوفیان، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز در ادامه تصریح کرد: در استان خراسان شمالی 12 سد برنامه ریزی شده که تعدادی از آن ها به مرحله بهره برداری رسیده ولی با توجه به تعاملات و هماهنگی های بین دستگاهی، خوشبختانه سدسازی در خراسان شمالی آسیب خاصی به مکان های باستانی وارد نکرده است.

وی گفت: سابقه همکاری های بین اداره کل میراث فرهنگی استان و شرکت آب منطقه ای به سال 1386 می رسد که در زمان انجام مطالعات پروژه سدهای استان و پیش از آغاز هرگونه عملیات اجرایی، مطالعات میراث فرهنگی در محدوده سدها در سراسر استان انجام گرفت.

مستوفیان تأکید کرد: بر اساس قوانین و مقررات موجود، مطالعات فرهنگی - تاریخی و مستندسازی آثار فرهنگی - تاریخی واقع در محدوده طرح های بزرگ عمرانی، باید تحت نظارت وزارت میراث فرهنگی و توسط دستگاه مجری انجام می گیرد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان شمالی افزود: در همین راستا، بر اساس تفاهم نامه منعقد شده میان پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و آب منطقه ای استان خراسان شمالی با پشتیبانی و حمایت مالی آب منطقه ای استان خراسان شمالی، تمام آثار باستانی واقع در محدوده سدها شناسایی و ثبت شدند. سپس تمام مکان های باستانی واقع در محدوده مخازن و شبکه های آبیاری که امکان لطمه دیدن داشتند، توسط باستان شناسان کاوش می شوند.

مستوفیان با بیان اینکه پیش از آبگیری سد چندیر، در سال 1397 چهار محوطه دولان، سرخ چشمه، اسمی و ساری گل که در محدوده مخزن سد چندیر قرار داشتند، با تعامل بین دستگاهی توسط گروه های باستان شناسی کاوش شد، ادامه داد: در حال حاضر نیز برنامه احداث سد دربند سملقان در دستور کار آب منطقه ای قرار دارد که هم زمان کاوش های باستان شناسی در سه تپه باستانی واقع در محدوده مخزن انجام می شود. این کاوش ها در تپه شبانور، شاه توقه و سنگچیل در حال انجام است تا پیش از آبگیری سد، آثار باستانی موجود در این منطقه نجات بخشی شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی نیز با بیان اینکه حفظ آثار باستانی و پیشگیری از تخریب به میراث فرهنگی یک تکلیف قانونی است، تأکید کرد: حفظ و نگهداری آثار باستانی استان را وظیفه انسانی خود می دانیم و همواره تلاش کرده ایم میراث فرهنگی را به عنوان سند هویت و اصالت خود حفظ و به نسل های آینده منتقل کنیم.

انتهای پیام